EEN TROTSE TERUGBLIK

Van 1993 tot en met 2008 presenteerde Companions Opera enkele van de bekendste operatitels in een 360-gradenopstelling in arena’s and stadions.
15 Van deze artistieke en muzikale hoogtepunten zijn nu integraal en gratis te zien op deze website. Als dank voor degenen die de producties mogelijk maakten en bezochten. En ter kennismaking voor een nieuw publiek.
 
Begin jaren negentig nam de aandacht voor opera wereldwijd af en kreeg deze kunstvorm de reputatie min of meer elitair te zijn. Niet zo vreemd dat er initiatieven ontstonden in bijvoorbeeld Engeland en Nederland om opera bij een breder publiek te introduceren. Hoe? Door de beroemdste van alle opera's, Aida, te presenteren in een sporthal. Dit inspireerde ons. Samen met de Ahoy Arena in Rotterdam ontwikkelden wij het plan om een jaarlijks opera-evenement te brengen onder de noemer 'Opera in Ahoy'.
 
Wij wilden het 'Nederlandse operahuis' zijn voor nieuw publiek dat openstond voor deze muziekvorm, maar de drempel te hoog vonden om naar de conventionele operahuizen te gaan.
Wij hoopten nieuwsgierigheid op te wekken, een fanbase te creëren om onze producties te kunnen voortzetten en meer bekendheid te geven aan deze unieke kunstvorm in het algemeen. Het produceren van opera in een sportarena in een 360-gradenopstelling betekende dat de actie op de gehele vloer van de arena plaatsvond, waardoor elke bezoeker uitstekend zicht had op de totale handeling, waar hij ook zat. Het betekende ook dat het eigenlijke podium vele malen groter was dan dat van een traditioneel operahuis, waardoor er veel meer ruimte was voor dramatische actie.
 
De eerste 360-gradenopstelling opera productie
We wilden ons niet beperken tot de populairste muziekdrama’s. Onze eerste 360-gradenvoorstelling vond plaats in januari 1994 en bestond uit de twee korte opera’s: Cavalleria Rusticana en Pagliacci.
 
Een gedurfde aanpak, want deze twee missen de bekendheid van een Carmen of Aida. Toch geloofden we de ingrediënten voor succes te hebben:
. ontroerende verhalen over liefde en wraak;
. prachtige melodieën die ook bij de eerste keer luisteren in de smaak vallen;
. een door Bernard Arnould en Bruno Stefano bedacht decor- en regieconcept, dat het publiek terugbracht naar een klein dorpje in Sicilië aan het eind van de 19e eeuw;
. een ervaren cast onder de bezielende leiding van dirigent Roberto Paternostro;
. een groot koor dat speciaal voor deze productie werd samengesteld;
. een honderdtal figuranten van alle leeftijden die de enorme ruimte van de arena vulden en levensechte scènes toevoegden.
 
De positieve ontvangst van het concept en de productie door de media en het aanwezige publiek moedigde ons aan om door te gaan. Wij besloten de 360-gradenopstelling als vast formaat te gebruiken voor alle toekomstige producties. De eerstvolgende opera, Carmen (januari 1995), werd een overweldigend en uitverkocht succes.
 
Bij deze gelegenheid nodigden wij managers van arena’s uit die, net als Ahoy, deel uitmaakten van de European Arena Association. Zij konden kennismaken met ons concept, wij konden op onze beurt nagaan of er ook in andere landen interesse voor zou bestaan. Ondertussen gingen wij verder met onze volgende productie Turandot, Puccini's laatste meesterwerk, in 1998 gevolgd door Verdi’s Aida.
 
Van realistisch naar verbeeldend
In al deze producties besteedden we veel zorg aan de originaliteit en waarheidsgetrouwheid van de decors en de kostuums. We namen ons publiek letterlijk mee op reis van een klein dorpje in Sicilië (Cavalleria Rusticana/Pagliacci) naar Carmen in Sevilla - met de oude muur van de sigarenfabriek als onderdeel van het decor - verder naar Azië - met de stenen soldaten uit Xian die het 'ijzige' klimaat van Turandots regime verbeeldden. Voor Aida eindigden we in Egypte, op de bouwplaats van de piramide van de farao.
 
Daarentegen wilden we bij de laatste drie Ahoy-producties een meer verbeeldend perspectief. We vroegen onze creatieve teams concepten te ontwikkelen voor Verdi's La Traviata, Nabucco en Il Trovatore, die de emotionele boodschap van elke opera zouden benadrukken in plaats van de echte wereld te weerspiegelen.
 
Zo was in La Traviata de hele vloer van de arena bedekt met vellen uitvergrote muziekpartituren van de originele score door Giuseppe Verdi. Deze enorme leegte vormde de ideale setting voor sopraan Stefania Bonfadelli als Violetta om het publiek in onze interpretatie van de slotscène tot tranen toe te roeren. Prachtig resultaat van een uitvoering zonder opzichtige speciale effecten, met opnieuw geweldige kritieken en waardering van het publiek voor de hoge kwaliteit van deze gedurfde aanpak.
 
Vanuit Rotterdam Europa in - en verder
In 1998 presenteerden wij onze eerste producties buiten Rotterdam, namelijk in de Gelredome in Arnhem en het Sportpaleis in Antwerpen. Tegelijkertijd werkten we o.a. aan een speciale Rigoletto productie voor de Culturele Hoofdstad Rotterdam van 2001, terwijl we andere steden bezochten om onze opera’s en ons concept meer bekendheid te geven.
 
De internationale doorbraak kwam met de opening van het nieuwe voetbalstadion van Schalke 04 in Gelsenkirchen, Duitsland. In samenwerking met de plaatselijke Neue Philharmonie en haar enthousiaste dirigent Johannes Wildner plande de directie van het stadion verschillende grote openingsevenementen. Voor het klassieke aandeel koos zij onze Aida-productie.
Praktisch tegelijkertijd werden wij benaderd door de directie van het prestigieuze Stade de France in Parijs om onze Aida daar te presenteren. Het stelde ons voor de grootste uitdaging tot dan toe omdat we de arena-productie moesten vergroten naar het formaat van een olympisch stadion met een capaciteit van 80.000 bezoekers, zonder daarbij de artistieke criteria geweld aan te doen.
Beide producties in september 2001 werden binnen twee weken van elkaar opgevoerd en waren een enorm succes, zowel bij het publiek als bij de pers.
 
Op basis van dit succes ontwikkelden wij een stadion-versie van Carmen, een compleet nieuwe stadion-versie van Nabucco en een verkleinde versie voor arena’s. Deze drie producties brachten ons naar andere steden in Duitsland en Zwitserland en terug naar Gelsenkirchen en Parijs. Zelfs in het Shanghai Stadium van Shanghai in China, hebben 80.000 toeschouwers genoten van onze Carmen.
In 2008 begon de financiële crisis. Kort daarna volgde de introductie van hoogwaardige streaming van opera's in bioscopen uit de Metropolitan Opera House in New York en andere operahuizen. Ontwikkelingen die ons deden besluiten van Nabucco ons slotakkoord te maken. De opera werd uitgevoerd in september 2008 in Parijs.
 
‘Dankjewel’ en welkom
Terugkijkend voelen wij ons bevoorrecht dat wij als particulier gefinancierd, commercieel operagezelschap onze producties konden opvoeren in arena’s en stadions, in capaciteit variërend van 6.000 tot 80.000 zitplaatsen. We zijn er trots op dat wij in een tijdsbestek van 15 jaar meer dan 30 producties hebben gerealiseerd en een miljoen toeschouwers hebben bereikt in Europa en Azië.
 
Dankzij de unieke 360-gradenopstelling kreeg het publiek letterlijk een top-down kijkervaring en werd het vanaf praktisch alle zitplaatsen rechtstreeks betrokken bij de actie op het podium. De grootte van het podiumoppervlak maakte dat de kijkers zich konden onderdompelen in een 'levende reis' door verschillende werelden, acties en sferen. Net als bij een 3D-film, maar dan zonder 3D-bril. De hele vloer van arena of stadion veranderde in een magische, theatrale wereld met behulp van uitgekiende decorstukken, met eersteklas zangers en acteurs en de beste lokale orkesten en koren. Met de modernste licht- en geluidstechnologie en geraffineerde speciale effecten werden alle zintuigen optimaal aangesproken.
 
Live-ervaringen bieden wij niet meer. In plaats daarvan staat van 15 operaproducties nu een complete videoweergave op deze website, inclusief veel achtergrondinformatie. Ook op het YouTube-kanaal @companions-opera zijn deze beelden te zien.
 
De website is een groot ‘DANKJEWEL' aan alle medewerkenden en bezoekers. Tegelijk biedt de site een nieuw publiek de mogelijkheid om onze operaproducties te ontdekken.
 
Wij wensen beide groepen veel kijk- en luisterplezier toe!
 
Peter Kroone
Producent